مجموعه تاریخی و فرهنگی نیاوران

کاخ نیاوران در شمال شرق تهران بزرگ، محله نیاوران واقع شده است. این کاخ تازیخی یکی از جاذبه های گردشگری پایتخت میباشد که همه روزه میزبان بسیاری از علاقه مندان به مجموعه های تاریخی و فرهنگی است. در این مقاله میخواهیم درباره تاریخچه و معماری کاخ نیاوران چند سطری باهم گفتگو کنیم.

تاریخچه کاخ نیاوران

هنگام حکومت فتحعلی شاه قاجار ساخت این کاخ شروع شد ولی باید بگوییم که بنای اصلی کاخ نیاوران در دوران پهلوی ساخته شده است. اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم، باید عرض کنیم که کاخ نیاوران کاخ کوچکی در دوران فتحعلی شاه بود که در سال 1337 به دستور محمدرضا پهلوی ویران شد و دوباره بازسازی شد تا به شکل امروزی آن درآمد و وسیع و گسترده شد و در سال 1346 به بهره برداری رسید. اوایل قرار بود از کاخ برای پذیرایی مهمان های شاه استفاده شود اما اینطور نشد و به محل زندگی خانواده پهلوی تبدیل شد.

البته که با رفتن شاه و پیروزی انقلاب سال 57 این کاخ تخلیه شد و در سال 60 به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد. بعد از این واگذاری مدتی درب های کاخ بسته بود و مرمت و بازسازی هایی در کاخ نیاوران صورت گرفت و سپس پذیرای مردم شد.

موقعیت مکانی کاخ نیاوران

مجموعه نیاوران در دوران قاجار و پهلوی ساخته شد و مورد استفاده این دو حکومت بوده است. البته پس از انقلاب درب های آن به روی همه مردم باز شد و امروزه هم محل رفت و آمد همه اقشار جامعه میباشد. این کاخ در منطقه شمیرانات تهران قرار گرفته شده است و دارای آب و هوای فوق العاده ای است. اطراف این کاخ پر از باغ های زیبا و دوست داشتنی است. این کاخ در نزدیکی کوه‌البرز و در مساحت 11 هکتاری ساخته شده است. این کاخ در بخش جنوبی خیابان باهنر و خیابان دارآباد واقع شده است؛ بطور کلی موقعیت مکانی نیاوران به گونه ای است که از آب و هوای مناسبی برخوردار بوده و امکاناتی رفاهی مناسبی در این محله واقع شده به همین جهت خرید آپارتمان در نیاوران طرفداران بسیاری پیدا کرده است.

ایستگاه مترو تجریش، نزدیک ترین ایستگاه مترو به کاخ نیاوران بوده و برای دسترسی به کاخ نیاوران میتوانید در ایستگاه تجریش پیاده شده و به سمت میدان قدس حرکت کنید و از میدان قدس به سمت کاخ نیاوران تاکسی بگیرید.

بازدید از کاخ نیاوران

لازم به ذکر است که بازدید از کاخ نیاوران برای عموم آزاد بوده و برای بازدید از موزه های نیاوران باید نسبت به خرید ورودی هر موزه اقدام کنید. ساعت بازدید از کاخ نیاوران به این صورت است که، 6 ماه اول سال، از ساعت 9 صبح تا 7 شب و 6 ماه دوم سال، از ساعت 8 تا 5 بعداز ظهر بوده و روزهای جمعه نیز باز میباشد.

معماری کاخ نیاوران

 مهندس محسن فروغی، استاد دانشگاه تهران، طراحی کاخ نیاوران را برعهده داشت. این کاخ نشان دهنده هنر دست هنرمندان ایرانی مانند استاد عبداللهی گچکار مجموعه و استاد ابراهیم کاظم‌پور کاشی کار و غیره میباشد. در یک کلام معماری این کاخ تلفیق هنر قبل از اسلام و هنر اسلامی میباشد. شما میتوانید در هر قسمت از کاخ نیاوران با مجموعه ای از اشیای گران قیمت و نقاشی های لوکس و وسایل تزئینی لاکچری را مشاهده نمایید.

 کاخ نیاوران در 9000 مترمربع زمین و 2 طبقه و نیم بنا شد و سقف آن نیز متحرک است و اولین ساختمان در ایران بوده است که سقف بازشو داشته است. اتاق پذیرایی و سینمای اختصاصی هم در طبقه اول ساخته شده است.

در کاخ نیاوران شما نظاره گر مبلمان‌های لوکس آلمانی و فرانسوی خواهید بود. ظروف پذیرایی که در آنجا میبینید متعلق به فرانسه میباشد. فرش‌های زیبا و فاخر ایرانی در کاخ نیاوران نگاه هر بیننده ای را به خود جذب میکند. در سالن طبقه اول شما یک پیانو را مشاهده میکنید که هدیه سفارت آلمان به محمدرضا شاه بود.

طبقات کاخ نیاوران

 اتاق لیلا، کوچک ترین دختر رضاشاه در نیم طبقه قرار داشت. البته در این نیم طبقه دفتر کار و اتاق فرح هم قرار داشت. در طبقه دوم کاخ نیاوران، اتاق خواب شاه و اتاق خواب های دیگر و اتاق استراحت قرار دارد و همچنین اتاق مطالعه علیرضا پهلوی و فرحناز پهلوی هم در این طبقه از کاخ قرار داشت.

البته که در کنار کاخ، چندین موزه‌و سینما هم وجود دارد. مثلا موزه تالار آبی کاخ نیاورن در مساحتی به وسعت 350 مترمربع ساخته شده است که مزین به کاشی کاری های آبی رنگ باشکوه و مجلل است و به خاطر همین رنگ آبی به تالار آبی معروف شد و یا سینمای اختصاصی که در ضلع شرقی کاخ در مساحتی 400 متره ساخته شده است. چند سالی درب سینما به روی مردم بسته بود اما در سال 1395 به روی عموم بازگشایی شد.

باید بگوییم در کاخ نیاوران چندین مکان تاریخی دیگر هم وجود دارد که عبارت است از، باغ کتیبه‌ها، کاخ صاحبقرانیه، کتابخانه سلطنتی، موزه حوضخانه، کوشک احمد شاهی، موزه جهان نما و موزه خودرو‌های سلطنتی است که هر کدام دارای جذابیت های فراوانی هستند مثلا در کتابخانه سلطنتی شما آثار نویسندگان و شاعران معروف ایران و جهان را خواهید دید مثلا آثار پروین اعتصامی و یا آثار جواهر لعل نهرو.

کاخ نیاوران در شمال تهران و در خیابان باهنر واقع شده است و یکی از آثار به جا مانده از دوران قاجار و پهلوی در ایران است. این کاخ زیبا که آخرین محل زندگی خاندان پهلوی در ایران بود، دارای معماری جذاب و آب و هوایی فوق العاده میباشد. شما میتوانید زمانی را برای بازدید از کاخ اختصاص دهید و با سبک زندگی قاجار و پهلوی در ایران بیشتر آشنا شوید.